สถาบันสมิธโซเนียน (อังกฤษ: Smithsonian Institution) เป็นสถาบันวิจัย สถาบันการศึกษา และพิพิธภัณฑ์ ที่บริหารจัดการและได้รับทุนจากรัฐบาลสหรัฐอเมริกาและจากผู้บริจาคต่างๆ รวมถึงรายได้การจำหน่ายออกร้านและค่าสมาชิกนิตยสาร หน่วยงานส่วนใหญ่ของสถาบันตั้งอยู่ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. แต่ยังมีพิพิธภัณฑ์อีกกว่า 19 แห่ง สวนสัตว์ ศูนย์วิจัย และหน่วยงานสนามอีกมากมายอยู่ในเมืองนิวยอร์ก เวอร์จิเนีย ปานามา และที่อื่นๆ มีวัตถุสิ่งของต่างๆ ในความดูแลของพิพิธภัณฑ์มากกว่า 136 ล้านชิ้น
สถาบันสมิธโซเนียนก่อตั้งขึ้นตามความประสงค์ของนักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ เจมส์ สมิธสัน (James Smithson; ค.ศ. 1765-1829) ซึ่งระบุพินัยกรรมว่า หากหลานชายของเขา เฮนรี เจมส์ ฮังเกอร์ฟอร์ด ไม่มีทายาท ก็ให้ยกมรดกทั้งหมดให้แก่รัฐบาลสหรัฐอเมริกาเพื่อก่อตั้งองค์กรที่สามารถ "เพิ่มพูนและเผยแพร่ความรู้" ให้แก่มนุษยชาติ ปี ค.ศ. 1835 เมื่อหลานของเขาเสียชีวิตลงโดยไม่มีทายาท ประธานาธิบดีแอนดรูว์ แจ็กสัน จึงรายงานต่อรัฐสภาถึงความจำนงของเขา เงินพินัยกรรมที่เขายกให้แก่รัฐบาลสหรัฐฯ เวลานั้นมีมูลค่า 104,960 ปอนด์ทองคำ หรือ 500,000 ดอลลาร์สหรัฐ (คำนวณตามอัตราเงินเฟ้อในปี ค.ศ. 2005 จะคิดเป็นเงิน 9,235,277 ดอลลาร์สหรัฐ)
พิพิธภัณฑ์แอนนาคอสเตีย ? หอศิลป์อาเธอร์ เอ็ม แซ็คเคลอร์ ? ตึกศิลปะและอุตสาหกรรม ? คูเปอร์-ฮิวอิท พิพิธภัณฑ์การออกแบบแห่งชาติ ?หอศิลป์ฟรีเออร์ ? พิพิธภัณฑ์เฮอร์ชอร์นและสวนประติมากรรม ? พิพิธภัณฑ์ยานบินและยานอวกาศแห่งชาติ ?พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชาวแอฟริกันอเมริกันแห่งชาติ ?พิพิธภัณฑ์ศิลปะแอฟริกันแห่งชาติ ? พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์อเมริกันแห่งชาติ ? พิพิธภัณฑ์อเมริกันอินเดียนแห่งชาติ ?พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาแห่งชาติ ? หอศิลป์ภาพเหมือนแห่งชาติ ? พิพิธภัณฑ์ไปรษณีย์แห่งชาติ ? ศูนย์เอส ดิลลัน ริพลีย์ ?พิพิธภัณฑ์สมิธโซเนียนศิลปะอเมริกัน ? ตึกสถาบันสมิธโซเนียน ? สวนสัตว์สมิธโซเนียนแห่งชาติหอศิลป์แห่งชาติ (เกี่ยวข้องแต่บริหารโดยองค์การต่างหาก)
